I LUTUNG DADI PECALANG
Kacrita I Singa madeg ratu merintah
sakancan buroné di jagaté. I Lutung ané dadi pecalang. Wiréh kéto, nyabran dina
I Lutung mideran nabdabang kakertan jagat. Baan kenyelné majalan kema mai,
lantas ia maémbon di betén kayuné gedé, buina donné ngrembun pesan.
I Lutung Dadi Pecalang |
Sedek nyongkok anggut-anggut naanang
kiap, lantas I Lutung tengkejut ningeh munyi kulkul titir: tuk,tuk,tuk….,tuk,tuk,tuk….. Sépanan ia
bangun, kipak-kipek pliatné mréngang. Sagét tepukina I Blatuk ngulkul di punyan
kayuné.
I Lutung nyerit, raosné banggras, “Ih, Blatuk, ngudiang iba ngulkul bulus?
Tingkah ibané buka kéné, ngranayang
guminé mabiayuhan. Énggalang orahang tekén awaké!”.
I Blatuk ngénggalang tuun, tumuli ngraos
dabdab, “Inggih Jero Pecalang, tiang
ngulkul, wiréh jagaté biuta, aro-ara nandang pakéweh, Punika panjak duéné I Capung Bangkok ileh-ileh makta tumbak
poléng. Sapunika taler I Kakul, I Tumisi, I Kakua sami rarud
ngajang umah, miwah I Kekawa nénten rérénan masang jaring. Titiang nénten uning
sané ngawinang, Jeroné sané patut ngayunin, sampunang iju duka ring déwék
titiangé!”
Mara kéto munyinné I Blatuk, lantas I
Lutung kabilbil, tumuli nglanturang
majalan sambilanga ngrengkeng, “Apa ané
ngranayang guminé mabiayuhan?” Lantas tepukina I Tumisi nyrengseng mondong
umahné. I Lutung ngénggalang maakin, laut matakon, “Ué Tumisi, dadi iba nyrutcut mondong umah?”
I Tumisi matolihan, lantas masaut, “Inggih Jero Pecalang, awinan titiang rarud
makta umah, santukan I Kunang-Kunang satata milehan makta api, Manah titiangé
jejeh, pét ipun ngancungin umah titiangé. Sané mangkin Jeroné tunasin titiang
pasayuban”.
Mara kéto raos I Tumisi, lantas I Lutung
brangti pesan, matanné barak, tumuli gegancangan majalan ngalih I Kunang-Kunang. Suba joh
pajalanné, sagét tepukina I Kunang-Kunang di tengah umahné. I Lutung nyagjagin
sarwi ngucap, “Ué Kunang-Kunang, mai
malu!”.
I Kunang-Kunang matolihan, lantas maekin
I Lutung. I Kunang-Kunang ngucap,
“Nawegang Jero Pecalang, napi wénten karya? Dados nembé ngrereh titiang?”.
I Lutung macegik mamunyi, “Yé, ngudiang iba tandruh? Jani iba lakar
krangkéng awaké. Pelih ibané, ile-ileh
ngaba api, ngawinang guminé mabiayuhan, Liu anaké rarud ngaba umahné”.
I Kunang-Kunang dabdab nyautin, “Mangkin dumun Jero Pecalang! Awinan titiang
ileh-ileh makta api, santukan I Beduda sadina-dina ngaé bangbang di
margi-marginé. Yén titiang nénten makta suluh, sinah titiang maclempung ka bangbangé. Sané mangkin nunas pamatut
ring Jeroné. Lédang Jero Pecalang nepasin!”.
I Lutung magébras pedih, lantas majalan
maseserep ngalih I Beduda. Sagét tepukina I Beduda nyingkrung di samping
gookné. I Lutung matakon, “É Beduda
corah, dadi iba ngawag-ngawag ngaé bangbang di margané? Laksanan ibané
ngawinang guminé biuta”.
I Beduda masaut dabdab, “Mangkin dumun Jero Pecalang! Tetujon
titiangé makarya bangbang, pacang anggén titiang nanem bacin I Lembuné sané
mabiayagan ring marginé. Yan Sang Prabu malancaran, marginé bersih, ngawinang
lédang kayun idané. Iwang ké laksanan titiangé kadi punika?”.
I Lutung maplengek, lantas ngrimik, “Nah, yén kéto unduké, I Lembu ané ngaé
guminé biuta. Jani awaké maan ngwales corah laksanan ibané i maluan. Das-dasan
awaké kalebu di pasihé dugas iba ngutang awaké di paranganné”.
Critayang, I Lembu sedek medem-medeman
ngilag padang. Jeg teka I Lutung pajalanné éncol, kipekanné mréngang. I Lembu
nyapa alon, “Inggih Jero Pecalang, pacang
lunga kija mangkin?”.
I Lutung masaut bangras, “Ih Lembu, iba mula demen ngletehin gumi,
kema mai iba miayagang bacin. Iba patut kena danda pati. Iba lakar repotang kai
tekén Sang Prabu Singa”. I Lutung lantas majalan ngruruh I Singa.
Di arep I Singané, I Lutung masila
tiding. I Singa ngraos, “Ih Lutung, ada
ké iba nepukin pakéweh nabdabang gumi?”.
I Lutung nyaurin, “Nawegang Ratu Sang Prabu! Ipun I Lembu sané purun tempal ring I Ratu.
Manah ipun mabalik, ipun mamanah ngadu kapurusan ring I Ratu”.
Mara kéto raosné I Lutung, I Singa pedih
pesan, lantas ngraos murirak, “Yén kéto
unduké, jalan jani alih I Lembu. Lakar sarap ukudan terasné”. I Singa
ajaka I Lutung lantas majalan ngruruh
I Lembu.
Critayang, I Lembu katemu tekén I
Lelasan. I Lembu ngorahang déwékné repotanga tekén I Lutung. Sinah ia lakar
sarapa baan I Singa. I Lelasan seken ngraos, “Uduh Lembu, da jejeh! Saenun kainé idup, tondén karuan iba lakar mati.
Awaké misadia nandingin I Singa”.
Buin kejepné, sagét teka I Singa ajaka I
Lutung. I Singa nyagjagin I Lembu. I Lelasan éncol nambakin sambilanga mamunyi
bangras, “Ih Singa, kai tandingin malu!
Yén kai suba mati, mara iba dadi nyarap I Lembu”.
I Singa mamunyi bangras, “Ih Lelasan, nyalah-nyalah kai nglawan iba.
Gediang awak ibané! Dosan I Lembu gedé pesan, ia pantes kena danda pati”.
I Lelasan ngucap, “Ih Singa, bobab ibané nilun kuping. Eda iba liunan peta, mai matanding
kapurusan!” I Singa murirak, laut nyagrep. I Lelasan sébet makelid,
tendasné ngigel, ikutné kuta-katil. I Singa pedih pesan, laut ngangsehang
nguber. I Lelasan éncol makecog ka tunggak tiingé. I Singa ngangsehang nyagrep.
Lantas tunggak tiingé kena kasagrep baan I Singa, mawastu bungutné bongés
macuah-cuah pesu getih. I Singa
nyelémpoh, lantas mati. Nepukin I Singa
mati, I Lutung bah bangun ngungsi
alasé wayah.
Suksman
satuané: yén suba madasar corah, sinah ala katemu. Yén melah pakardiné,
sinah ayu kapanggih. Ento awinan, ané jelék kutang, ané melah duduk puponin.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar
Wusan Ngwacen sampunang lali maosin iriki! Suksma